Duurzaam schip legt basis voor werk- en natuureiland

Windpark Fryslân wordt gebouwd in het Friese deel van het IJsselmeer. De bouw van het windpark omvat, naast de bouw van 89 windturbines en een transformatorstation bij Breezanddijk, de aanleg van een natuureiland. Dit eiland komt op een paar honderd meter van Kornwerderzand te liggen en is bedoeld voor vogels en vissen. Zij kunnen er straks rusten en voedsel zoeken (foerageren). Het gebied wordt beschermd tegen golven en stroming door een zogenaamde luwtedam van 800 meter. Het eiland wordt tijdens de bouw gebruikt als werkeiland, waar tijdelijk materieel gestald kan worden.

Inmiddels is de Werkendam bijna klaar met haar werkzaamheden voor het werk- en natuureiland. Schipper Erik Hovestadt legt uit: ‘Wij voeren met de Werkendam de voorbereidende werkzaamheden uit. Op de bodem van het IJsselmeer ligt veel slib. Op zich is dat niet erg, maar die bodem is geen goede basis om de dam voor het werk- en natuureiland op te bouwen. We halen daarom het slib weg en vullen de ruimte die ontstaat aan met zand’. Zodra de Werkendam klaar is, kan het opbouwen van het werk- en natuureiland starten. Daar is ander materieel voor nodig en gebeurt daarom met een ander soort schip.

Een uniek schip

De Werkendam is een schip uit de vloot van waterbouwer Van Oord. Het is het eerste kraanschip ter wereld dat volledig draait op LNG (vloeibaar aardgas) in plaats van diesel. ‘Op het achterdek staat een grote opslagtank voor 35 kubieke meter LNG. Het schip heeft ook een reservetank met diesel’, vertelt Erik. Ten opzichte van een dieselaangedreven
schip stoot de Werkendam ruim 80% procent minder fijnstof uit, 70% minder stikstofoxiden en wordt 25% CO2-reductie gerealiseerd.

Het schip wordt volledig elektrisch aangedreven. Daar waar een traditioneel schip grote dieselmotoren heeft staan, hebben wij dus een heel elektriciteitsnet.

Volledig elektrisch

LNG is de brandstof die ervoor zorgt dat de generatoren aan boord in werking gezet worden. ‘We hebben aan boord drie generatoren’, vertelt Erik. ‘Het schip wordt daarmee volledig elektrisch aangedreven. Daar waar een traditioneel schip grote dieselmotoren heeft staan, hebben wij dus een heel elektriciteitsnet’. Dat was best wel wennen voor Erik en zijn collega’s. ‘Hiervoor werkte ik op één van de traditionele kraanschepen van Van Oord. Als er daar iets mis was met de dieselmotor, wisten we meestal wel waaraan dat lag en konden we het probleem direct oplossen.’

Een slimme kraan

Aan boord van de Werkendam zijn altijd twee vaste krachten: Erik en zijn collega André, die de kraan bestuurt. Ook de kraan aan boord van de Werkendam is volledig elektrisch. ‘Het bijzondere is dat hij ook energie terugwint’, vertelt Erik. ‘De kraan is uitgerust met een soort accu, een zogenaamde ultracap. Bij de meeste werkzaamheden gebruikt de kraan energie, die opgeslagen is in de accu. Maar als de kraan zijn lading laat zakken, komt er gewicht op de last. Met dat gewicht kan de kraan energie terugwinnen. Die wordt dan vervolgens weer gebruikt bij het hijsen’. Erik vergelijkt het systeem met een hybride auto: ‘Die wint ook energie terug als je remt.’

Aan boord

Erik en zijn collega zijn vaak een hele week aan boord van de Werkendam. Maar dat is geen straf. Erik leeft zijn hele leven al aan boord van een schip. ‘De Werkendam is helemaal nieuw en van alle gemakken voorzien. We hebben een keuken waar we kunnen koken, een ruime woonkamer en daarnaast zijn er vier slaapplekken aan boord. Het is hier dus best comfortabel.’

We varen nu bijna een jaar met de Werkendam en elk project heeft weer nieuwe uitdagingen.

Erik is de eerste schipper van de Werkendam. Hij werd zelfs betrokken bij de bouw van het schip. ‘We varen nu bijna een jaar met de Werkendam en elk project heeft weer nieuwe uitdagingen’, vertelt hij. ‘De afgelopen weken waaide het best hard. Vooral hier op het IJsselmeer merk je hoe sterk de wind is. Maar écht spannend is het niet, hoor. Wij weten goed wat we doen. Daar heb je je vak voor geleerd.’