De-Kreupel

Op zo’n 4,5 kilometer uit de kust van Andijk ligt het 70 hectare grote eiland ‘De Kreupel’. Het kunstmatige eiland ligt in het IJsselmeer en is aangelegd als natuurgebied. De Kreupel is onbewoond en alleen toegankelijk voor vogels. Om dat zo te houden, is goed onderhoud en beheer van het eiland heel belangrijk.

De Kreupel werd in 2004 aangelegd met bagger uit de vaargeul tussen Lemmer en Amsterdam en wordt beheerd door Staatsbosbeheer. Boswachter Leon Kelder is vanaf het eerste uur betrokken. ‘De Kreupel werd aangelegd als een rust- en broedplaats voor vogels die het moeilijk hebben in het IJsselmeer, zoals de visdief, de Bontbekplevier en na het broedseizoen de Zwarte stern. Inmiddels is het eiland één van de meest unieke plekjes om vogels te spotten.’

Een groep eilanden

Leon: ‘Je kunt de Kreupel het beste zien als een archipel, een groep van meerdere eilanden. De grootste eilanden liggen in het midden. Dit zijn als het ware twee grote platen van zand. Er omheen liggen kleinere eilandjes, met er tussenin een ondiepte. Om de Kreupel te beschermen tegen water en wind, ligt er omheen een stortstenen kader.’

De eilandjes zijn opgebouwd uit verschillende grondsoorten. ‘Daardoor is het ene eiland bijvoorbeeld vrij droog, terwijl de ander juist wat natter is’, vertelt Leon. ‘Dat trekt verschillende soorten vogels aan. De soorten die houden van rust en droge pootjes, zoals de Visdief, vind je op de zandvlakte. Terwijl je de soorten die houden van planten, eerder op de ruigere buitenranden vindt.’

Steun van Windpark Fryslân

Windpark Fryslân steunt Staatsbosbeheer de komende 25 jaar met €20.000,- per jaar. Anne de Groot, projectdirecteur van Windpark Fryslân:

‘We bouwen Windpark Fryslân met het oog op een duurzame toekomst. Het windpark wordt gebouwd in het IJsselmeer, een Natura-2000 gebied. Daar zijn we ons goed van bewust en daar gaan we zorgvuldig mee om. Onze steun aan Staatsbosbeheer voor de Kreupel is naast de aanleg van het nieuwe natuureiland bij Kornwerderzand één van de dingen die we doen ten bate van onder andere de vogels in het IJsselmeergebied.’

Boomvrij eiland

Staatsbosbeheer beheert de Kreupel en houdt een deel van eilanden kaal voor de vogels. ‘Als je vogels zoals de visdief of de Zwarte stern in het IJsselmeer wilt houden, dan moet je er iets voor doen’, zegt Leon. ‘Zaadjes spoelen aan of waaien over. Zou je de natuur zijn gang laten gaan, dan zou de Kreupel vol groeien. Een bos is ook prachtig, maar in dat geval vertrekken de vogels waarvoor het eiland bedoeld is. En dus wil je het eiland kaal en boomvrij houden en is er onderhoud nodig.’

Elk jaar, zodra het broedseizoen voorbij is, gaat Leon daarom samen met zijn collega’s naar de Kreupel om het eiland ‘boomvrij’ te maken. Met een schep in hun hand zoeken ze naar bramen en kleine boompjes. ‘We verwijderen alle begroeiing. Het ene jaar valt het mee, het andere jaar vinden we duizenden boompjes. Dat betekent ook dat je niet kunt zeggen, we doen even een paar jaar niets. Dan sta je straks elk jaar bomen om te zagen. Het is veel beter om het systeem goed bij te houden. Daarom zijn we ook heel blij met de steun van Windpark Fryslân.’

Aantallen registreren

Staatsbosbeheer houdt tellingen om te onderzoeken welke verschillende soorten vogels er broeden en rusten. Meteen na de aanleg van de Kreupel wisten de vogels het eiland goed te vinden. Leon: ‘In het broedseizoen breng ik om de vier weken samen met vijf of zes collega’s een bezoek aan de Kreupel. We lopen het hele eiland af om de nesten te tellen van een bepaalde soort. Met een tablet in onze hand registreren we elk nest dat we tegenkomen. Je hebt het dan over serieuze aantallen. De visdief zit nu bijvoorbeeld op 1000 nesten en de Kokmeeuw zelfs op 12.000. En het mooie is, soms komen we ook hele andere dieren tegen. Dan is er bijvoorbeeld een speciaal soort vlinder overgevlogen vanaf de vaste wal. Ook kwamen we een keer drie zeehonden tegen, die lekker aan het uitrusten waren op de Kreupel.

Apetrots

Leon is inmiddels twintig jaar in dienst bij Staatsbosbeheer. ‘Ik wilde altijd al heel graag werken bij Staatsbosbeheer. Toen dat lukte, was ik ontzettend blij. Maar toen ze me vertelden dat de Kreupel ‘mijn’ gebied zou worden, kon ik mijn geluk echt niet op. Nog steeds doe ik mijn werk elke dag met heel veel plezier. De Kreupel is een parel, ik ben echt apetrots op dit gebied.’